Region: Kujawsko - Pomorskie

Lokalizacja: powiat świecki

Wykonawca: Wdecki Park Krajobrazowy

Gospodarz: Wdecki Park Krajobrazowy

Długość: 9 km

Przebieg: Ścieżka tworzy pętlę rozpoczynającą się w miejscowości Osie. Prowadzi początkowo na zachód do brzegów Jeziora Żur, następnie wzdłuż brzegu w kierunku południowym, dalej kieruje się za zachód z powrotem do miejscowości Osie.

 

Gatunki ptaków: bocian czarny i biały, gągoł, bielik, kropiatka, biegus zmienny, kania ruda i czarna, zimorodek, błotniak stawowy, krogulec, nurogęś, bielik, krzyżówka, perkoz dwuczuby,czapla siwa, łyska, myszołów, trzciniak, pleszka, rybitwa rzeczna, mewa śmieszka, żuraw, łabędź niemy i krzykliwy, kormoran, dzwoniec, samotnik, gągoł, grzywacz, sierpówka, tracz nurogęś, myszołów, pliszka siwa, orzechówka, dzięcioł duży, bogatka, rudzik, kos, drozd śpiewak, mazurek, kawka.

Opis ścieżki: Ścieżkę dydaktyczną rozpoczynamy od zwiedzenia biologicznej oczyszczalni ścieków.

Po zwiedzeniu oczyszczalni ścieków udajemy się do 2 punktu ścieżki dydaktycznej nr 3.

Z lewej strony drogi leśnej znajduje się kotlinkowate zagłębienie terenu przechodzące w krętą dolinkę, dnem której sączy się strumyk, odprowadzający ścieki oczyszczalni do jeziora Starnie, będącego końcowym, naturalnym etapem ich oczyszczania.

Dno dolinki, wzdłuż cieku wodnego zajmuje bardzo ładnie wykształcony i zachowany lęg przystrumykowy (Circaeo-Alnetum), w większości w postaci lęgu źródliskowego (Circaeo-Alnetum cardaminetosum).

Runo jest tu bujne i wielogatunkowe. Wczesną wiosną dno lasu złoci się od ziarnopłonu wiosennego i bieli od rzeżuchy gorzkiej.

Później zakwitają: kuklik zwisły, zawilec żółty, gwiazdnica gajowa, jasnota plamista, bniec czerwony, pokrzywa zwyczajna i niecierpek pospolity. Niecierpek pospolity jest rośliną o bardzo ciekawym sposobie rozsiewania nasion. Owoce tej rośliny przy najmniejszym dotyku eksplodują, powodując wyrzucanie nasion na znaczną odległość.

Zbocze dolinki i przylegającą wysoczyznę porastają lasy mieszane liściaste. Są to tzw. grądy. W naturalnych drzewostanach grądowych występują - dęby, lipy, graby, klony oraz wiązy. Na trasie naszej ścieżki dydaktycznej, oprócz dębu i graba na siedliskach grądu, miejscami w znacznych ilościach występuje sosna. Sosna nie jest jednak naturalnym składnikiem drzewostanu grądowego i została tutaj sztucznie wprowadzona przez człowieka.

W grądach, - najbardziej ukwieconych naszych lasach, -wczesną wiosną dno lasu pokrywa się barwnym kobiercem kwiatów. Runo jest tu bujne i wielogatunkowe. W zakwitaniu roślin można wyróżnić barwne aspekty fenologiczne. Szczególnie barwny jest aspekt wczesno-wiosenny, kiedy to jeszcze przed rozwojem liści na drzewach kwitną masowo - zawilce żółte i białokwitnące zawilce gajowe, błękitne przylaszczki, niebiesko-różowe miodunki, niebieskie fiołki leśne, złocistożółte złocie, różowe - później niebieszczejące groszki wiosenne. Nieco później zakwita: białymi kwiatami gwiazdnica wielkokwiatowa i marzanka wonna, siarkowożółty gajowiec, złocisty jaskier kosmaty, kokoryczka wielokwiatowa, czworolist. Początek lata jest porą zakwitania traw - wiechliny gajowej, prosownicy rozpierzchłej, kupkówki Aschersona; wyki leśnej, wyki zaroślowej, wyki płotowej; dzwonków -dzwonka jednostronnego, dzwonka pokrzywolistnego, w miejscach prześwietlonych dzwonka brzoskwiniolistnego. W tym czasie zakwitają również żankiel zwyczajny, zerwa kłosowa i podagrycznik.

Z punktu 2 idziemy drogą leśną (wg. trasy zaznaczonej na mapie) do punktu 3 położonego po zachodniej stronie jeziora Starnie.

Możemy też przejść wzdłuż strumyka do jeziorka Starnie i dalej jego północnym brzegiem do punktu 3, - zwracając uwagę na rośliny leśne, bagienne i wodne.

W punkcie 3 w miejscu wypływu strumienia z jeziora, rozwija się łęg źródliskowy. Drzewostan tego zbiorowiska buduje olsza czarna. Warstwę podszytu (b) tworzy czeremcha zwyczajna, rzadziej grab zwyczajny.

W runie dominuje pokrzywa zwyczajna, gwiazdnica gajowa i rzeżucha gorzka. Mniejszą rolę odgrywają inne rośliny łęgowe: jaskier rozłogowy, bodziszek cuchnący, wietlica samicza, pępawa błotna, sadziec konopiasty, zawilec żółty, skrzyp łąkowy oraz trawy - wiechlina zwyczajna, kostrzewa olbrzymia i mozga trzcinowata.

W punkcie 3 w oddz. 227 b oglądamy jeszcze mrowisko znajdujące się w 35 letnim drzewostanie sosnowym (patrz. Leśna ścieżka dydaktyczna nr 2, punkt 4)

Z punktu 3 idziemy zgodnie z wyznaczoną i oznakowaną trasą ścieżki dydaktycznej, najpierw linią oddziałową 199/228, a następnie drogą leśną w kierunku zachodnim, przez oddziały leśne 199 i 200 do punktu 4.

W oddziale 200 występuje około 140 letni starodrzew sosnowy z domieszką dębu. W drugiej warstwie drzew spotykamy graba i dąb. Sosna jest tutaj pochodzenia sztucznego, została bowiem wprowadzona przez człowieka na siedlisko grądu. Świadczą o tym zachowujące się w runie rośliny lasów liściastych typu grądu takie jak: gwiazdnica wielkokwiatowa, gajowiec żółty, zawilec gajowy, turzyca palczasta, wiechlina gajowa i inne.

W oddziale 200 występuje również interesujący, objęty gatunkową ochroną roślin storczyk - podkolan biały o wonnych białych kwiatach. (Wyjaśnić na czym polega gatunkowa i częściowa ochrona roślin)

W punkcie 4 oglądamy fragmentarycznie wykształcone olsy z dominacją paproci - narecznicy błotnej oraz turzycy błotnej i turzycy j prosowej.

Tutaj też spotykamy, zwłaszcza wzdłuż cieku wodnego, dobrze wykształcone i zachowane duże naturalnepłaty roślinności błotnej i bagiennej a zwłaszcza zespoły: turzycy błotnej, turzycy zaostrzonej, turzycy dzióbkowatej, turzycy prosowej, manny mielec, pałki szerokolistnej i inne.

Z punktu 4 idziemy oznakowaną ścieżką dydaktyczną do punktu 5 położonego na stromym brzegu Jeziora Żurskiego. Jezioro Żurskie jest sztucznym zbiornikiem powstałym w wyniku spiętrzenia wody na Wdzie w miejscowości Żur. Zbiornik ten wypełnia nie tylko samą dolinę Wdy ale również jej liczne, boczne wcięcia erozyjne. W ten sposób powstało duże jezioro o powierzchni 440 ha z kilkoma długimi zatokami, z wyspami, z dobrze rozwiniętą i urozmaiconą, ponad 30 kilometrową linią brzegową.

Jezioro Żurskie jest miejscem bytowania i zimowania wielu ptaków wodnych. Są tu miejsca lęgowe perkoza zwyczajnego i dwuczubego, łabędzia niemego, licznych gatunków kaczek w tym gągoła (kaczka gnieżdżąca się w dziuplach drzew), traczy nurogęsi, czapli siwej, jak również miejsca lęgowe zimorodka. Jezioro Żurskie jest również ostoją bobra i wydry. W wodzie jeziora występują szczupaki, liny, trocie.

Zbocza jeziora w punkcie 5 porasta starodrzew liściasty, na który składają się liczne, okazałe dęby (niektóre uznane za pomniki przyrody), lipy, graby, klony. Zachowały się tu w stanie naturalnym grądy zboczowe (Aceri - Tilietum).

Dwuwarstwowy drzewostan grądu zboczowego budują najczęściej dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, grab zwyczajny, klon zwyczajny oraz wiąz górski.

W dobrze rozwiniętej warstwie podszytu (b) największy udział mają leszczyna zwyczajna, wiciokrzew suchodrzew, trzmielina brodawkowata i trzmielina zwyczajna, porzeczka alpejska oraz podrost drzew.

Runo jest tu bardzo bujne i bogate w następujące gatunki roślin: gwiazdnicę wielkokwiatową, zawilca gajowego, gajowca żółtego, groszka wiosennego, czerniejącego i skrzydlatego, dzwonka jednostronnego i pokrzywolistnego, wiechlinę gajową, kupkówkę Aschersona, turzycę palczastą, czerńca gronkowego i inne. Występuje tu również wiele gatunków rzadkich i chronionych: pluskwica europejska, jastrzębiec gałęziasty, jastrzębiec sabaudzki, podkolan biały, marzanka wonna, paprotka zwyczajna, kopytnik pospolity i naparstnica zwyczajna.

Z punktu 5 idziemy wysokim brzegiem Jeziora Żurskiego tzw. "Promenadą Hoffmanna" do punktu 6. Oglądamy najładniejsze fragmenty grądów zboczowych z pomnikowymi drzewami, z bogatym runem w którym dostrzegamy wiele gatunków roślin chronionych.

W punkcie 6 znajduje się bardzo ładny punkt widokowy na Jezioro Żurskie. Dogodny punkt do obserwacji ptactwa wodnego. Na stromych skarpach jeziora liczne miejsca występowania zimorodka.

Dalej z punktu 6 poprzez drzewostany sosnowe posadzone na siedlisku grądu dochodzimy do punktu widokowego (punkt nr 7), na malowniczą, północną zatokę Jeziora Żurskiego. Z lewej strony zatoki rośnie około 70 letni bór sosnowy posadzony na siedlisku grądowym, po prawej stronie założona 8 letnia uprawa.

Trasa naszej ścieżki dydaktycznej prowadzi dalej wschodnim brzegiem zatoki do linii oddziałowej 229/255 i następnie linią oddziałową do punktu 8.

Znajdujemy się na skraju niewielkiego kompleksu łąk śródleśnych. Są to głównie łąki wilgotne na obrzeżu których, w miejscach bardziej wyniesionych fragmentarycznie wykształcają się łąki świeże. Są to łąki ukwiecone charakteryzujące się barwnymi aspektami fenologicznymi.

Z roślin masowo zakwitających występuje tu: rzeżucha łąkowa, jaskier ostry i rozłogowy, firletka poszarpana, kuklik zwisły, komonica błotna, dzwonek rozpierzchły. Z traw najczęściej spotykamy wiechlinę zwyczajną i łąkową, śmiałka darniowego, kłosówkę wełnistą, kostrzewę czerwoną i tomkę wonną. Z innych roślin rosną jeszcze: szczaw zwyczajny, babka wąskolistna, koniczyna biała i pięciornik gęsi.

Z punktu 8, najpierw liniami oddziałowymi 228/254 i 254/ /253 dochodzimy do drogi leśnej, którą poprzez oddziały leśne 253, 252, 251 dochodzimy do szosy i dalej szosa do Osia

Źródło informacji: http://www.wpk.org.pl/