pit2024

Dolina Górnej Wisły

mala fotka

województwo śląskie

 
Lokalizacja obszaru
Ostoja obejmuje odcinek górnego dorzecza Wisły od Skoczowa po Czechowice-Dziedzice wraz ze Zbiornikiem Goczałkowickim oraz z zespołem wielu kompleksów stawów rybnych.
 
Podstawowe informacje o obszarze
Najbardziej charakterystycznym elementem opisywanego obszaru jest Zbiornik Goczałkowicki – największe sztuczne jezioro w tej części Polski. Południowe brzegi zbiornika są wybetonowane – od północy zaś mają one bardziej naturalny charakter.
W latach 2001 – 2003 w ramach remontu zapory poziom wody został tutaj maksymalnie obniżony, co stworzyło świetne warunki do lęgów dla wielu ciekawych gatunków ptaków. Obecnie jezioro wypełnione jest wodą – a w niektórych miejscach (zwłaszcza w części W i N) występują gęste zarośla wierzbowe.
Na południe od zbiornika znajduje się kilka kompleksów stawów rybnych.
Na części z nich występują wyspy z różnym stopniem sukcesji roślinności, stanowiące znakomite miejsce lęgów dla wielu ciekawych ptaków.
 
Gatunki ptaków charakterystyczne dla danego obszaru.
W granicach obszaru stwierdzono występowanie co najmniej 29 gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Liczebność 3 z nich kwalifikuje to miejsce jako ostoję spełniającą warunki ostoi o znaczeniu europejskim.
Koronnym gatunkiem Doliny Górnej Wisły jest ślepowron, mający tutaj najważniejsze lęgowisko w Polsce. Jego liczebność waha się w poszczególnych latach, ale liczy średnio po kilkaset par w kilku koloniach.
Również bączek – nasza najmniejsza czapla - występuje tu w dużej liczbie kilkunastu par.
Oprócz tego ostoja stanowi ważne stanowisko lęgowe rybitwy białowąsej. Jest to najliczniej gniazdująca rybitwa w Dolinie i najczęściej spotykany tu ptak wodny.
W roku 2003 świeżo zalane łozowiska na Zbiorniku Goczałkowickim zasiedliło aż 5 par bardzo rzadkich czapli purpurowych, a od niedawna w koloniach śmieszek zaczyna pojawiać się coraz więcej lęgowych mew czarnogłowych.
 
Szczegółowe wskazówki dla obserwatora
Wiosna – to okres kiedy ptaki powracają z zimowisk na lęgowiska. Są wtedy wyjątkowo aktywne a przez to łatwe do obserwowania. W kwietniu na stawy przylatują ślepowrony. Dobrym miejscem na zobaczenie tych ptaków są stawy w Ochabach gdzie można wypatrzyć je na zarośniętych wierzbami wyspach.
W maju swoje lęgowiska zajmują rybitwy – głównie białowąse, ale na południowym brzegu Zb. Goczałkowickiego tworzy się czasem duża kolonia rybitw rzecznych.
W łozowiskach zbiornika – np. w części południowo-zachodniej przy wsi Frelichów można w maju zobaczyć skrytego bączka.
Wiosna to również czas ptasich śpiewaków. W odpowiednim środowisku – przybrzeżnych krzaczastych łąkach w okolicach Zabłocia jest szansa usłyszeć trelujący śpiew naszej największej pokrzewki – jarzębatki.
 
Lato – to koniec sezonu lęgowego ptaków. W stawowych szuwarach aż roi się od ptasich rodzinek – można zobaczyć typowe dla tego środowiska trzciniaki, trzcinniczki, brzęczki, lub przy odrobinie szczęścia pięknego podróżniczka.
W lipcu, lęgowe wśród łanów manny mielec, rybitwy białowąse wciąż jeszcze kursują z pokarmem w dziobach. Można je obserwować praktycznie na wszystkich stawach, a w niektórych latach zdarzały się również lęgi na terenie Zb. Goczałkowickiego.
W sierpniu przybiera na sile migracja ptaków – w tym i siewkowatych. Najlepsze warunki na ich obserwacje o tej porze roku stwarzają błota po spuszczonych stawach hodowlanych. Ostatnio na stawie Maciek w Goczałkowicach Zdrój oprócz pospolitych kwokaczy, brodźców śniadych i łęczaków zaobserwowano rzadkiego żwirowca stepowego.
Inną rzadkością choć stwierdzaną właściwie corocznie w obrębie ostoi jest kormoran mały. Najczęściej spotyka się go na terenie Zb. Goczałkowickiego – zwłaszcza od strony północnej w okolicy wsi Wisła Mała, lub na południowym-zachodzie w miejscowości Frelichów.
 
 
Jesień – we wrześniu jest szansa napatrzeć się na czaple. Zarówno na stawach jak i na zbiorniku gromadzą się coraz liczniejsze czaple siwe i coraz częstsze czaple białe. Warto przyglądać się tym ostatnim ponieważ Dolina Górnej Wisły to jedno z pewniejszych miejsc do obserwacji czapli nadobnej – gatunku bardzo podobnego do czapli białej a dużo rzadszego.
Prócz czapli coraz liczniej gromadzą się ptaki blaszkodziobe – w tym gęsi, których na przełomie października i listopada możemy naliczyć tu nawet do kilkudziesięciu tysięcy. Najlepszym miejscem na ich obserwacje jest oczywiście Zb. Goczałkowicki. Prócz pospolitych gęsi zbożowych i białoczelnych – udawało się nie raz wypatrzyć takie rodzynki jak gęś mała, czy bernikla rdzawoszyja.
W listopadzie z kolei mamy dużą szanse na inne egzotyczne widoki na zbiorniku. Regularnie obserwuje się tu wtedy tzw. „kaczki morskie” – uhle, markaczki, lodówki. Kilka lat temu stwierdzono tu nawet rzadkiego na śródlądziu edredona.
Koniec jesieni to także dobry sezon na nury. Jesienią 2008 udało się ornitologom wypatrzeć jednego z rzadszych z tej grupy – nura lodowca, na wysokości wsi Wisła Duża. Oczywiście jednak najłatwiej jest dostrzec te najpospolitsze – czarnoszyjego i rdzawoszyjego.
 
Zima – gdy stawy i zbiornik zamarzną jedynym dobrym miejscem do obserwacji ptaków wodnych jest rzeka Wisła – zwłaszcza przytamowy odcinek w Goczałkowicach. Zimuje tam corocznie duża ilość ptaków, przede wszystkim łabędzie nieme, krzyżówki, łyski. Mniej licznie można spotkać tam tracze – głównie nurogęsi, ale zdarzają się też pojedyncze bielaczki.
Zimujące w zwartej gromadzie ptaki wodne są łatwym łupem dla bielików. Taki widok potężnego drapieżnika podczas ataku na stado to niezapomniany widok i prawdziwa gratka dla każdego obserwatora ptaków.

Dojazd i warunki turystyczne
Od strony Katowic najłatwiej dojechać do ostoi trasą nr 81 na Wisłę. Najlepszym miejscem do odwiedzenia w rejonie Zb. Goczałkowickiego jest wieś Frelichów, bądź wsie Wisła Mała i Wielka. Te ostatnie są łatwo dostępne z trasy ze Strumienia w stronę Pszczyny. Żeby dojechać do Frelichowa należy w Strumieniu skręcić na Zabłocie, a w Chybiu skręcić w lewo za kościołem. W samym Frelichowie należy pytać o wał zbiornika lub przepompownie.
Baza noclegowa w obrębie ostoi nie jest specjalnie rozwinięta. Najbardziej znanym i sprawdzonym miejscem jest ośrodek wypoczynkowy Marcel w Ochabach Wielkich (przy drodze nr 81).

 

 
min
wykaz pozycji w tej kategorii : Ptasia Mapa Polski → wykaz → alfabetyczny
  1. 1 - 12
  2. 13 - 24
  3. 25 - 29
  1. Bagno Wizna
  2. Bieszczady
  3. Błota Rakutowskie
  4. Delta Świny
  5. Dolina Baryczy
  6. Dolina Dolnej Odry
  7. Dolina Górnej Narwi
  8. Dolina Górnej Wisły
  9. Bagienna Dolina Narwi
  10. Dolina Kostrzynia
  11. Dolina Liwca
  12. Dolina Nidy
Fatbirder's Top 1000 Birding Websites