[20] Co dalej? Na poprzednich stronach wspominaliśmy już o różnych sposobach kontynuowania ptasiej pasji, wtedy, gdy proste "zaliczanie" kolejnych gatunków przestanie już wystarczać, a znajomość ptaków i wiedza o nich umożliwi już włączanie się w prace instytucji naukowych zbierających dane na temat ptaków. W tym miejscu chcielibyśmy podać jeszcze kilka propozycji, w jaki sposób można wykorzystać nabyte z biegiem lat umiejętności i wiedzę dla dobra ornitologii i samych ptaków.
Kartoteka Gniazd i Lęgów
Od kilkudziesięciu już lat w Zakładzie Ekologii Ptaków Uniwersytetu Wrocławskiego działa ogólnopolska Kartoteka Gniazd i Lęgów (KGiL), zajmująca się - zgodnie z nazwą - gromadzeniem danych o ptasich gniazdach i lęgach. Współpracownikiem KGiL może zostać każda osoba, która ukończyła 16 lat, zna się na ptakach i zechce społecznie włączyć się w zbieranie danych do kartoteki. Owo zbieranie danych polega po prostu na zapisywaniu informacji o znalezionych przez siebie gniazdach ptaków i wysyłaniu ich do siedziby kartoteki. Osoba zgłaszająca się do KGiL otrzymuje instrukcję oraz zestaw specjalnych formularzy. Dzięki współpracy wielu obserwatorów ptaków w całej Polsce, w ciągu kilkudziesięciu lat działalności kartoteki udało się zebrać dane o blisko stu tysiącach lęgach ptaków należących do ponad dwustu gatunków. Na podstawie tych danych ukazało się już kilka poważnych prac naukowych, a następne są w trakcie przygotowywania. Dla wielu obserwatorów ptaków wyszukiwanie i kontrolowanie gniazd oraz wysyłanie wyników obserwacji do KGiL stało się sposobem na rozwój swojego hobby, z wielkim pożytkiem dla wiedzy o ptakach.
Osoby chętne do nawiązania współpracy z KGiL powinny nadesłać zgłoszenie na adres:
Kartoteka Gniazd i Lęgów
Zakład Ekologii Ptaków UWr.
ul. Sienkiewicza 21, 50-335 Wrocław
tel. 071 375 40 35, 071 375 40 37; fax 071 322 28 17
e-mail: monczu@biol.uni.wroc.pl
www.biol.uni.wroc.pl/instzool/zep/kartoteka/index.html
Program Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych
Od kilku lat Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków prowadzi szeroko zakrojony program zbierania danych o liczebności pospolitych ptaków gniazdujących w Polsce. W całym kraju wyznaczonych zostało losowo kilkaset powierzchni próbnych, które są co roku kontrolowane przez wyznaczone osoby, przysyłające później wyniki do centrali monitoringu. W ten sposób, stosunkowo niewielkim nakładem pracy poszczególnych obserwatorów, udaje się co roku zebrać pokaźną ilość danych o liczebności pospolitych gatunków ptaków, umożliwiających ocenę stanu populacji tych gatunków i kierunki ich ewentualnych zmian. Ponieważ monitoring taki prowadzony jest równolegle również w innych krajach europejskich, umożliwia on porównywanie liczebności gatunków pomiędzy krajami oraz ustalanie, czy obserwowane zmiany liczebności mają charakter lokalny, czy też ogólnoeuropejski, oraz czy są to tylko chwilowe wahania, czy też trwalsze trendy zmian liczebności gatunków.
Powodzenie programu zależy od chęci współpracy odpowiednio licznego grona obserwatorów, podejmujących się kontroli poszczególnych powierzchni próbnych.
Więcej szczegółów na temat programu oraz możliwości włączenia się w jego prace znaleźć można na stronie internetowej Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków (OTOP): www.otop.org.pl.
Obrączkowanie ptaków
Osoby dysponujące szczególnie dużymi umiejętnościami rozpoznawania gatunków ptaków i mające możliwość poświęcania większej ilości czasu swemu hobby mogą podjąć współpracę ze Zakładem Ornitologii PAN w Gdańsku i uzyskać uprawnienia do samodzielnego obrączkowania ptaków. Nabycie takich uprawnień nie jest sprawą łatwą, wymaga naprawdę dużego doświadczenia w rozpoznawaniu ptaków, i to zarówno rozpoznawania gatunków, jak i poszczególnych szat rocznych i wiekowych. Kandydaci na obrączkarza przechodzą specjalny egzamin z rozpoznawania ptaków trzymanych w ręce (co niejednokrotnie bywa dużo trudniejsze, niż z daleka przez lornetkę), a po jego zaliczeniu odbywają kurs zasad obrączkowania i sprawozdawczości obrączkarskiej, również kończący się egzaminem. Dopiero po zaliczeniu wszystkich kursów i egzaminów kandydat uzyskuje licencję obrączkarską, pozwalającą mu obrączkować wszystkie lub tylko wybrane gatunki ptaków. Osoby chętne do uzyskania uprawnień obrączkarskich powinny nadesłać odpowiednie zgłoszenie na adres:
Zakład Ornitologii PAN
ul. Nadwiślańska 108, 80-680 Gdańsk 40
tel.: (58) 308-07-59
autor: Artur Adamski
Autorzy wademecum:
Katarzyna Karwat - wstęp i rozdziały: 1, 2, 5, 9, 11, 12, 13, 14, 21
Artur Adamski - rozdziały: 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20
|
