Rodzaje ptaków wędrownych

"Rodzaje ptaków wędrownych"
Prawdopodobnie najbardziej znanymi ptakami wędrownymi są jaskółki. Są one ogólnie uznane za zwiastuny lata, kiedy wracają do Europy z południa Afryki. Do jesieni, gdy znów ruszają w drogę na południe, mają za sobą dwa lub trzy wylęgi.
Jaskółki oknówki i jaskółki dymówki swoją opływową, zgrabną linią ciała oraz zgiętymi i wąskimi skrzydłami są dobrze przygotowane do długich lotów.
Duże, ciężkie ptaki, takie jak bociany, muszą włożyć dużo wysiłku w lot stadny. Dlatego też próbują w czasie trwania wędrówki przebyć możliwie dużo drogi lotem ślizgowym. W czasie jesiennego lotu z Europy do Afryki wykorzystują ciepłe prądy atmosferyczne, z pomocą których, nie forsując sił, wzbijają się coraz wyżej. Dla niektórych ptaków środkowa Europa stanowi najbardziej wysunięty na południe punkt ich wędrówki. Zimowiska populacji europejskich bociana białego znajdują się w południowej Afryce. Trasa wędrówek jest bardzo stała. Bociany gniazdujące mniej więcej na wschód od Łaby wędrują przez Dardanele i Bosfor, Azję Mniejszą, Bliski Wschód i wzdłuż Nilu, natomiast gniazdujące na zachód od Łaby wędrują przez Gibraltar i zachodnią Afrykę.
Łabędzie karłowate przenoszą się ze swoich obszarów lęgowych na północnej Syberii na wybrzeża Morza Północnego.
Ptaki wędrowne nie ograniczają się tylko do północnej półkuli, lecz na południe od równika znajdują o wiele mniej miejsc lęgowych. Najdalej wędruje jaskółka przybrzeżna, poprzez Arktykę, Afrykę Południową, Amerykę Południową, aż po Antarktydę. Oznacza to, że w ciągu roku przemierza 35 tysięcy kilometrów.
Gęsi śnieżyce migrują w kluczach w kształcie litery V i podążają w ślad za prowadzącym ptakiem. Na wiosnę, gdy śniegi zaczynają topnieć gęsi śnieżyce migrują do północno- umiarkowanej tundry, gdzie na początku czerwca składają jaja. Przed nadejściem września młode już są zdolne do lotu. Gęsi formują duże stada i lecą na południe wzdłuż tych samych od lat tras. Gęsi spędzają zimę ponad 4 tyś. km dalej w trzech ostojach na południu Stanów Zjednoczonych i w Meksyku. Wiosną wracają na północ.
Siewka szara jest rekordzistką nieprzerwalnego lotu- ok.4 tys. km, z Aleutów na Hawaje. Nasze bociany lecą do Afryki Południowej, a północnoamerykańskie myszołowy przelatują ponad przeszło 90 równoleżnikami od Kanady do Patagonii. żuraw ie podczas krótkich lotów lecą obok siebie, a podczas dalekich lotów lecą dużymi stadami w szyku klinowym lub w skośnej linii i to zarówno w zależności od termiki lotem aktywnym lub szybowcowym, nierzadko na bardzo dużych wysokościach. Klucz żurawi zwiększa w takich warunkach swoją prędkość z 63 km/h do 80 km/h, a nawet 115 km/h. Dzięki lotowi w kluczu zaoszczędzić można w sumie do 23% energii. żuraw ie tereny zimowania znajdują w północnej i wschodniej Afryce, nad Zatoką Perską, w Indiach oraz w południowych Chinach. Mogą - w odróżnieniu od bocianów- latać również nocą. W okresie rozrodu zamieszkują północno - wschodnie tereny Europy ze Skandynawią, państwami bałtyckimi, dużymi terenami Rosji i Białorusi, a w Europie Środkowej także tereny Polski i północno - wschodnich Niemiec. Po ukończeniu czasu lęgowego odlatują na odległe tereny zimowania. W przybliżeniu można powiedzieć, że żurawie europejskie dzielą się na dwie różne populacje, których granicą jest środkowa Wisła.
Żurawie zamieszkujące na zachód od Wisły, ale także żurawie Skandynawii i części państw bałtyckich, w tym Polski i Niemiec odlatują w miesiącach od września do listopada na zachód przez północną Polskę, Niemcy, Belgię i Francję do granic Hiszpanii z Portugalią, a część z nich przekracza Giblartar i leci dalej do Afryki północno - zachodniej.
Przed odlotem żurawie zbierają się na wiele tygodni w duże stada w miejscach koncentracji i wypoczynku, z bezpiecznymi terenami noclegowymi i terenami żerowiskowymi.
Szczególnie duże ilości żurawi - nawet do kilku tysięcy zbierają się nad jeziorem Hornborga w Szwecji, na Rugii i półwyspach niemieckiego wschodniego wybrzeża Bałtyku oraz nad jeziorami płyty Meklenburskiej. W naszym województwie Zachodniopomorskim na Międzyodrzu i w rejonie rezerwatu Świdwie.
Żurawie drugiej populacji zamieszkującej na wschód od Wisły lecą jesienią na południe i południowy wschód różnymi trasami przez Bałkany i południowe Włochy do Tunezji i Libii, a większa część przez Cieśninę Bosfor, do środkowej Australii i północno - wschodniej Afryki w dolinę Nilu do Egiptu, Sudanu i Etiopii. Po przeczekaniu tam okresu zimowego wracają tymi samymi trasami na tereny lęgowe Europy.
W zależności od pogody i ewentualnie przedłużającej się zimy czas przylotu sięga od końca lutego do kwietnia.
Żurawie są pięknymi, ciekawymi, ale i bardzo antropofobnymi ptakami i dlatego w okresie ich przebywania u nas i w okresie przelotów, winniśmy zapewnić im bezpieczeństwo i spokój, by mogły spełnić swe biologiczne potrzeby i dalej cieszyć nas swoją obecnościa.
W nie uporządkowanych, dużych stadach lecą ptaki drapieżne (np. kobczyk, orzeł cesarski ). W silnie zagęszczonym stadzie w kształcie kuli leci bojownik; w gęstych chmarach lecą również gołębie, gawron, jerzyk i niektóre wróblowate ( np. zięby, makolągwy ). Przylot łabędzi jest pierwszą oznaką nadchodzącej wiosny. Powracają co roku na stare miejsca lęgowe, na kępy i brzegi jezior, ściśle potem strzeżone przed innymi ptakami. Na przelotach łabędzie nieme pojawiają się na wodach całego kraju. Przylot w lutym lub marcu, w zależności od topienia lodów, odlot od końca października do grudnia.
Rybitwa popielata- odbywa najdłuższą wędrówkę spośród wszystkich ptaków świata. Gniazduje w Afryce, skąd w ciągu ok. 4 miesięcy przelatuje 14500 km i dociera w okresie letnim na Antarktydę. Ptaki te nie gromadzą specjalnych rezerw tłuszczowych, mogą bowiem żerować na całej trasie.
Jaskółka oknówka jesienią musi opuścić chłodniejsze rejony z powodu braku pożywienia. Gniazduje w Europie i Azji, a zimę spędza w Afryce, na południe od Sahary lub w Azji Południowo- Wschodniej. Po drodze ogromne stada nocują w trzcinowiskach, a także w starych gniazdach zbudowanych przez miejscowe ptaki tego samego gatunku.
Bernikla rdzawoszyja- jej lęgowiska leżą na odległym syberyjskim półwyspie Tajmyr. We wrześniu gatunek ten rozpoczyna wędrówkę na południe; zimę spędza na wybrzeżach Morza Czarnego oraz w rejonie Morza Aralskiego i Morza Kaspijskiego. Większość gęsi migruje w dwuramiennych kluczach, jednak bernikle rdzawoszyje lecą w luźnych stadach.
Gęś gęgawa - jest jedyną gęsią, która do chwili obecnej gniazduje w Europie Środkowej i Północnej, między innymi na jeziorze Balaton na Węgrzech, na jeziorze Neusidler - na granicy Austrii i Węgier oraz w północnych rejonach Niemiec i Polski. Największa populacja znana jest z terenu Polski.
Gęś zbożowa - niestety jej liczebność w Europie nieustannie się zmniejsza.
Gęś białoczelna w czasie wędrówek na zimowiska chętnie przyłącza się do innych gatunków gęsi, jest najbardziej gadatliwa spośród wszystkich gęsi. Często odzywa się dźwięcznie "kjo- ljok", przez co zdradza swoją obecność. Zimę spędza na obszarach położonych daleko na południe od miejsc gniazdowania. Populacje północnoeuropejskie wędrują nad Morze Śródziemne, do północnych Indii, środkowych rejonów Chin i Japonii oraz nad Zatokę Perską, północnoamerykańskie zaś lecą do Zatoki Meksykańskiej.
Liliobrodek- mierzący zaledwie 9 cm koliber pokonuje ogromny dystans 3200 km między Ameryką Środkową a Kanadą. Wiosną jako pierwsze wyruszają dorosłe samce, po nich lecą samice, a na końcu młode ptaki. Przelatują ponad Morzem Karaibskim, bez możliwości lądowania ani zdobycia pokarmu, pokonując nieprawdopodobną trasę długości ok. 1000 km.
Burzyk cienkodzioby- ten morski ptak zatacza podczas swej pięciomiesięcznej wędrówki ogromną pętle wokół Pacyfiku ( długości ok. 32000 km ), korzysta przy tym stale ze sprzyjających wiatrów. Niektóre osobniki lecą krótszą trasą- z Australii do północnej Japonii- co zabiera im ok. miesiąca.
Nasz region obejmuje kluczowe miejsca odpoczynku i zimowisk dla dzikich gęsi (zbożowej i białoczelnej ), dzikich kaczek ( krzyżówki, cyraneczki, świstuna, czernicy, ogorzałki ), łabędzi krzykliwych, żurawi, traczy (nurogęsia, bielaczka ).
Pierwsze przelotne stada gęsi pojawiają się na Pomorzu Zachodnim pod koniec września. Skrzydlaci podróżnicy docierają z odległych o kilka tysięcy kilometrów stref tajgi i tundry- gęsi białoczelne i gęsi zbożowe. Podczas przelotów gatunki przebywają zgodnie skupiając się w wielkie stada. Mniej licznie na przelotach występuje rodzimy gatunek - gęgawa. Największe stada dzikich gęsi możemy spotkać w październiku i listopadzie w zachodnich rejonach kraju, a także w zimie, zwłaszcza wzdłuż Doliny Dolnej Odry (łącznie do 300 tyś. ptaków ).
Przelot gęsi w okolicach Szczecina podczas przeprowadzonych w dniach 29.10-10.11.2001 badań dzikich gęsi na Pomorzu Zachodnim w ramach przyrodniczo-łowieckiego projektu" Współdziałanie na rzecz ochrony ostoi ptaków wodno-błotnych, rozpoczął się po 20 września, charakteryzując się krótkim i obfitym ciągiem w kierunku południowo-zachodnim. Druga fala przelotu przyniosła szczyt liczebności w połowie października, w tym czasie gęsi coraz silniej "wypełniały" noclegowiska naszego regionu. Typowa dla przelotu " trzecia fala" i maksymalna koncentracja gęsi trwała od początku do połowy listopada. Gęsi skupiały się głównie w Dolinie Dolnej Odry, gdzie do największej koncentracji doszło na Kostrzyneckim Rozlewisku- ok.32.600 ptaków (2.11.01 ). Innym ważnym miejscem było jeź.Miedwie, gdzie 6.11.01 nocowało ok. 21.000 os. Skontrolowano również leżący poza naszego regionu, lecz tworzący wspólny z Doliną Dolnej Odry ciąg noclegowisk gęsi- Park Narodowy "Ujście Warty" (dawnej rez. "Słońsk"). Bez wahania można stwierdzić, że jest to centrum występowania przelotnych gęsi w Polsce i jedno z najważniejszych tego typu miejsc w Europie. Podczas liczenia przeprowadzonego w dn. 8.11.01. łączną liczebność gęsi oszacowano tam na ok. 140 700 osobników.
"Rodzaje ptaków wędrownych"
Prawdopodobnie najbardziej znanymi ptakami wędrownymi są jaskółki. Są one ogólnie uznane za zwiastuny lata, kiedy wracają do Europy z południa Afryki. Do jesieni, gdy znów ruszają w drogę na południe, mają za sobą dwa lub trzy wylęgi.
Jaskółki oknówki i jaskółki dymówki swoją opływową, zgrabną linią ciała oraz zgiętymi i wąskimi skrzydłami są dobrze przygotowane do długich lotów.
Duże, ciężkie ptaki, takie jak bociany, muszą włożyć dużo wysiłku w lot stadny. Dlatego też próbują w czasie trwania wędrówki przebyć możliwie dużo drogi lotem ślizgowym. W czasie jesiennego lotu z Europy do Afryki wykorzystują ciepłe prądy atmosferyczne, z pomocą których, nie forsując sił, wzbijają się coraz wyżej. Dla niektórych ptaków środkowa Europa stanowi najbardziej wysunięty na południe punkt ich wędrówki. Zimowiska populacji europejskich bociana białego znajdują się w południowej Afryce. Trasa wędrówek jest bardzo stała. Bociany gniazdujące mniej więcej na wschód od Łaby wędrują przez Dardanele i Bosfor, Azję Mniejszą, Bliski Wschód i wzdłuż Nilu, natomiast gniazdujące na zachód od Łaby wędrują przez Gibraltar i zachodnią Afrykę.
Łabędzie karłowate przenoszą się ze swoich obszarów lęgowych na północnej Syberii na wybrzeża Morza Północnego.
Ptaki wędrowne nie ograniczają się tylko do północnej półkuli, lecz na południe od równika znajdują o wiele mniej miejsc lęgowych. Najdalej wędruje jaskółka przybrzeżna, poprzez Arktykę, Afrykę Południową, Amerykę Południową, aż po Antarktydę. Oznacza to, że w ciągu roku przemierza 35 tysięcy kilometrów.
Gęsi śnieżyce migrują w kluczach w kształcie litery V i podążają w ślad za prowadzącym ptakiem. Na wiosnę, gdy śniegi zaczynają topnieć gęsi śnieżyce migrują do północno- umiarkowanej tundry, gdzie na początku czerwca składają jaja. Przed nadejściem września młode już są zdolne do lotu. Gęsi formują duże stada i lecą na południe wzdłuż tych samych od lat tras. Gęsi spędzają zimę ponad 4 tyś. km dalej w trzech ostojach na południu Stanów Zjednoczonych i w Meksyku. Wiosną wracają na północ.
Siewka szara jest rekordzistką nieprzerwalnego lotu- ok.4 tys. km, z Aleutów na Hawaje. Nasze bociany lecą do Afryki Południowej, a północnoamerykańskie myszołowy przelatują ponad przeszło 90 równoleżnikami od Kanady do Patagonii. żuraw ie podczas krótkich lotów lecą obok siebie, a podczas dalekich lotów lecą dużymi stadami w szyku klinowym lub w skośnej linii i to zarówno w zależności od termiki lotem aktywnym lub szybowcowym, nierzadko na bardzo dużych wysokościach. Klucz żurawi zwiększa w takich warunkach swoją prędkość z 63 km/h do 80 km/h, a nawet 115 km/h. Dzięki lotowi w kluczu zaoszczędzić można w sumie do 23% energii. żuraw ie tereny zimowania znajdują w północnej i wschodniej Afryce, nad Zatoką Perską, w Indiach oraz w południowych Chinach. Mogą - w odróżnieniu od bocianów- latać również nocą. W okresie rozrodu zamieszkują północno - wschodnie tereny Europy ze Skandynawią, państwami bałtyckimi, dużymi terenami Rosji i Białorusi, a w Europie Środkowej także tereny Polski i północno - wschodnich Niemiec. Po ukończeniu czasu lęgowego odlatują na odległe tereny zimowania. W przybliżeniu można powiedzieć, że żurawie europejskie dzielą się na dwie różne populacje, których granicą jest środkowa Wisła.
Żurawie zamieszkujące na zachód od Wisły, ale także żurawie Skandynawii i części państw bałtyckich, w tym Polski i Niemiec odlatują w miesiącach od września do listopada na zachód przez północną Polskę, Niemcy, Belgię i Francję do granic Hiszpanii z Portugalią, a część z nich przekracza Giblartar i leci dalej do Afryki północno - zachodniej.
Przed odlotem żurawie zbierają się na wiele tygodni w duże stada w miejscach koncentracji i wypoczynku, z bezpiecznymi terenami noclegowymi i terenami żerowiskowymi.
Szczególnie duże ilości żurawi - nawet do kilku tysięcy zbierają się nad jeziorem Hornborga w Szwecji, na Rugii i półwyspach niemieckiego wschodniego wybrzeża Bałtyku oraz nad jeziorami płyty Meklenburskiej. W naszym województwie Zachodniopomorskim na Międzyodrzu i w rejonie rezerwatu Świdwie.
Żurawie drugiej populacji zamieszkującej na wschód od Wisły lecą jesienią na południe i południowy wschód różnymi trasami przez Bałkany i południowe Włochy do Tunezji i Libii, a większa część przez Cieśninę Bosfor, do środkowej Australii i północno - wschodniej Afryki w dolinę Nilu do Egiptu, Sudanu i Etiopii. Po przeczekaniu tam okresu zimowego wracają tymi samymi trasami na tereny lęgowe Europy.
W zależności od pogody i ewentualnie przedłużającej się zimy czas przylotu sięga od końca lutego do kwietnia.
Żurawie są pięknymi, ciekawymi, ale i bardzo antropofobnymi ptakami i dlatego w okresie ich przebywania u nas i w okresie przelotów, winniśmy zapewnić im bezpieczeństwo i spokój, by mogły spełnić swe biologiczne potrzeby i dalej cieszyć nas swoją obecnościa.
W nie uporządkowanych, dużych stadach lecą ptaki drapieżne (np. kobczyk, orzeł cesarski ). W silnie zagęszczonym stadzie w kształcie kuli leci bojownik; w gęstych chmarach lecą również gołębie, gawron, jerzyk i niektóre wróblowate ( np. zięby, makolągwy ). Przylot łabędzi jest pierwszą oznaką nadchodzącej wiosny. Powracają co roku na stare miejsca lęgowe, na kępy i brzegi jezior, ściśle potem strzeżone przed innymi ptakami. Na przelotach łabędzie nieme pojawiają się na wodach całego kraju. Przylot w lutym lub marcu, w zależności od topienia lodów, odlot od końca października do grudnia.
Rybitwa popielata- odbywa najdłuższą wędrówkę spośród wszystkich ptaków świata. Gniazduje w Afryce, skąd w ciągu ok. 4 miesięcy przelatuje 14500 km i dociera w okresie letnim na Antarktydę. Ptaki te nie gromadzą specjalnych rezerw tłuszczowych, mogą bowiem żerować na całej trasie.
Jaskółka oknówka jesienią musi opuścić chłodniejsze rejony z powodu braku pożywienia. Gniazduje w Europie i Azji, a zimę spędza w Afryce, na południe od Sahary lub w Azji Południowo- Wschodniej. Po drodze ogromne stada nocują w trzcinowiskach, a także w starych gniazdach zbudowanych przez miejscowe ptaki tego samego gatunku.
Bernikla rdzawoszyja- jej lęgowiska leżą na odległym syberyjskim półwyspie Tajmyr. We wrześniu gatunek ten rozpoczyna wędrówkę na południe; zimę spędza na wybrzeżach Morza Czarnego oraz w rejonie Morza Aralskiego i Morza Kaspijskiego. Większość gęsi migruje w dwuramiennych kluczach, jednak bernikle rdzawoszyje lecą w luźnych stadach.
Gęś gęgawa - jest jedyną gęsią, która do chwili obecnej gniazduje w Europie Środkowej i Północnej, między innymi na jeziorze Balaton na Węgrzech, na jeziorze Neusidler - na granicy Austrii i Węgier oraz w północnych rejonach Niemiec i Polski. Największa populacja znana jest z terenu Polski.
Gęś zbożowa - niestety jej liczebność w Europie nieustannie się zmniejsza.
Gęś białoczelna w czasie wędrówek na zimowiska chętnie przyłącza się do innych gatunków gęsi, jest najbardziej gadatliwa spośród wszystkich gęsi. Często odzywa się dźwięcznie "kjo- ljok", przez co zdradza swoją obecność. Zimę spędza na obszarach położonych daleko na południe od miejsc gniazdowania. Populacje północnoeuropejskie wędrują nad Morze Śródziemne, do północnych Indii, środkowych rejonów Chin i Japonii oraz nad Zatokę Perską, północnoamerykańskie zaś lecą do Zatoki Meksykańskiej.
Liliobrodek- mierzący zaledwie 9 cm koliber pokonuje ogromny dystans 3200 km między Ameryką Środkową a Kanadą. Wiosną jako pierwsze wyruszają dorosłe samce, po nich lecą samice, a na końcu młode ptaki. Przelatują ponad Morzem Karaibskim, bez możliwości lądowania ani zdobycia pokarmu, pokonując nieprawdopodobną trasę długości ok. 1000 km.
Burzyk cienkodzioby- ten morski ptak zatacza podczas swej pięciomiesięcznej wędrówki ogromną pętle wokół Pacyfiku ( długości ok. 32000 km ), korzysta przy tym stale ze sprzyjających wiatrów. Niektóre osobniki lecą krótszą trasą- z Australii do północnej Japonii- co zabiera im ok. miesiąca.
Nasz region obejmuje kluczowe miejsca odpoczynku i zimowisk dla dzikich gęsi (zbożowej i białoczelnej ), dzikich kaczek ( krzyżówki, cyraneczki, świstuna, czernicy, ogorzałki ), łabędzi krzykliwych, żurawi, traczy (nurogęsia, bielaczka ).
Pierwsze przelotne stada gęsi pojawiają się na Pomorzu Zachodnim pod koniec września. Skrzydlaci podróżnicy docierają z odległych o kilka tysięcy kilometrów stref tajgi i tundry- gęsi białoczelne i gęsi zbożowe. Podczas przelotów gatunki przebywają zgodnie skupiając się w wielkie stada. Mniej licznie na przelotach występuje rodzimy gatunek - gęgawa. Największe stada dzikich gęsi możemy spotkać w październiku i listopadzie w zachodnich rejonach kraju, a także w zimie, zwłaszcza wzdłuż Doliny Dolnej Odry (łącznie do 300 tyś. ptaków ).
Przelot gęsi w okolicach Szczecina podczas przeprowadzonych w dniach 29.10-10.11.2001 badań dzikich gęsi na Pomorzu Zachodnim w ramach przyrodniczo-łowieckiego projektu" Współdziałanie na rzecz ochrony ostoi ptaków wodno-błotnych, rozpoczął się po 20 września, charakteryzując się krótkim i obfitym ciągiem w kierunku południowo-zachodnim. Druga fala przelotu przyniosła szczyt liczebności w połowie października, w tym czasie gęsi coraz silniej "wypełniały" noclegowiska naszego regionu. Typowa dla przelotu " trzecia fala" i maksymalna koncentracja gęsi trwała od początku do połowy listopada. Gęsi skupiały się głównie w Dolinie Dolnej Odry, gdzie do największej koncentracji doszło na Kostrzyneckim Rozlewisku- ok.32.600 ptaków (2.11.01 ). Innym ważnym miejscem było jeź.Miedwie, gdzie 6.11.01 nocowało ok. 21.000 os. Skontrolowano również leżący poza naszego regionu, lecz tworzący wspólny z Doliną Dolnej Odry ciąg noclegowisk gęsi- Park Narodowy "Ujście Warty" (dawnej rez. "Słońsk"). Bez wahania można stwierdzić, że jest to centrum występowania przelotnych gęsi w Polsce i jedno z najważniejszych tego typu miejsc w Europie. Podczas liczenia przeprowadzonego w dn. 8.11.01. łączną liczebność gęsi oszacowano tam na ok. 140 700 osobników.

        Prawdopodobnie najbardziej znanymi ptakami wędrownymi są jaskółki. Są one ogólnie uznane za zwiastuny lata, kiedy wracają do Europy z południa Afryki. Do jesieni, gdy znów ruszają w drogę na południe, mają za sobą dwa lub trzy wylęgi.
        Jaskółki oknówki i jaskółki dymówki swoją opływową, zgrabną linią ciała oraz zgiętymi i wąskimi skrzydłami są dobrze przygotowane do długich lotów.
        Duże, ciężkie ptaki, takie jak bociany, muszą włożyć dużo wysiłku w lot stadny. Dlatego też próbują w czasie trwania wędrówki przebyć możliwie dużo drogi lotem ślizgowym. W czasie jesiennego lotu z Europy do Afryki wykorzystują ciepłe prądy atmosferyczne, z pomocą których, nie forsując sił, wzbijają się coraz wyżej. Dla niektórych ptaków środkowa Europa stanowi najbardziej wysunięty na południe punkt ich wędrówki. Zimowiska populacji europejskich bociana białego znajdują się w południowej Afryce. Trasa wędrówek jest bardzo stała. Bociany gniazdujące mniej więcej na wschód od Łaby wędrują przez Dardanele i Bosfor, Azję Mniejszą, Bliski Wschód i wzdłuż Nilu, natomiast gniazdujące na zachód od Łaby wędrują przez Gibraltar i zachodnią Afrykę.
        Łabędzie karłowate przenoszą się ze swoich obszarów lęgowych na północnej Syberii na wybrzeża Morza Północnego.
        Ptaki wędrowne nie ograniczają się tylko do północnej półkuli, lecz na południe od równika znajdują o wiele mniej miejsc lęgowych. Najdalej wędruje jaskółka przybrzeżna, poprzez Arktykę, Afrykę Południową, Amerykę Południową, aż po Antarktydę. Oznacza to, że w ciągu roku przemierza 35 tysięcy kilometrów.
        Gęsi śnieżyce migrują w kluczach w kształcie litery V i podążają w ślad za prowadzącym ptakiem. Na wiosnę, gdy śniegi zaczynają topnieć gęsi śnieżyce migrują do północno- umiarkowanej tundry, gdzie na początku czerwca składają jaja. Przed nadejściem września młode już są zdolne do lotu. Gęsi formują duże stada i lecą na południe wzdłuż tych samych od lat tras. Gęsi spędzają zimę ponad 4 tyś. km dalej w trzech ostojach na południu Stanów Zjednoczonych i w Meksyku. Wiosną wracają na północ.
        Siewka szara jest rekordzistką nieprzerwalnego lotu- ok.4 tys. km, z Aleutów na Hawaje. Nasze bociany lecą do Afryki Południowej, a północnoamerykańskie myszołowy przelatują ponad przeszło 90 równoleżnikami od Kanady do Patagonii. żuraw ie podczas krótkich lotów lecą obok siebie, a podczas dalekich lotów lecą dużymi stadami w szyku klinowym lub w skośnej linii i to zarówno w zależności od termiki lotem aktywnym lub szybowcowym, nierzadko na bardzo dużych wysokościach. Klucz żurawi zwiększa w takich warunkach swoją prędkość z 63 km/h do 80 km/h, a nawet 115 km/h. Dzięki lotowi w kluczu zaoszczędzić można w sumie do 23% energii. żuraw ie tereny zimowania znajdują w północnej i wschodniej Afryce, nad Zatoką Perską, w Indiach oraz w południowych Chinach. Mogą - w odróżnieniu od bocianów- latać również nocą. W okresie rozrodu zamieszkują północno - wschodnie tereny Europy ze Skandynawią, państwami bałtyckimi, dużymi terenami Rosji i Białorusi, a w Europie Środkowej także tereny Polski i północno - wschodnich Niemiec. Po ukończeniu czasu lęgowego odlatują na odległe tereny zimowania. W przybliżeniu można powiedzieć, że żurawie europejskie dzielą się na dwie różne populacje, których granicą jest środkowa Wisła.
        żuraw ie zamieszkujące na zachód od Wisły, ale także żurawie Skandynawii i części państw bałtyckich, w tym Polski i Niemiec odlatują w miesiącach od września do listopada na zachód przez północną Polskę, Niemcy, Belgię i Francję do granic Hiszpanii z Portugalią, a część z nich przekracza Giblartar i leci dalej do Afryki północno - zachodniej.
        Przed odlotem żurawie zbierają się na wiele tygodni w duże stada w miejscach koncentracji i wypoczynku, z bezpiecznymi terenami noclegowymi i terenami żerowiskowymi.
        Szczególnie duże ilości żurawi - nawet do kilku tysięcy zbierają się nad jeziorem Hornborga w Szwecji, na Rugii i półwyspach niemieckiego wschodniego wybrzeża Bałtyku oraz nad jeziorami płyty Meklenburskiej. W naszym województwie Zachodniopomorskim na Międzyodrzu i w rejonie rezerwatu Świdwie.
        żuraw ie drugiej populacji zamieszkującej na wschód od Wisły lecą jesienią na południe i południowy wschód różnymi trasami przez Bałkany i południowe Włochy do Tunezji i Libii, a większa część przez Cieśninę Bosfor, do środkowej Australii i północno - wschodniej Afryki w dolinę Nilu do Egiptu, Sudanu i Etiopii. Po przeczekaniu tam okresu zimowego wracają tymi samymi trasami na tereny lęgowe Europy.
        W zależności od pogody i ewentualnie przedłużającej się zimy czas przylotu sięga od końca lutego do kwietnia.
        żuraw ie są pięknymi, ciekawymi, ale i bardzo antropofobnymi ptakami i dlatego w okresie ich przebywania u nas i w okresie przelotów, winniśmy zapewnić im bezpieczeństwo i spokój, by mogły spełnić swe biologiczne potrzeby i dalej cieszyć nas swoją obecnościa.
        W nie uporządkowanych, dużych stadach lecą ptaki drapieżne (np. kobczyk, orzeł cesarski ). W silnie zagęszczonym stadzie w kształcie kuli leci bojownik; w gęstych chmarach lecą również gołębie, gawron, jerzyk i niektóre wróblowate ( np. zięby, makolągwy ). Przylot łabędzi jest pierwszą oznaką nadchodzącej wiosny. Powracają co roku na stare miejsca lęgowe, na kępy i brzegi jezior, ściśle potem strzeżone przed innymi ptakami. Na przelotach łabędzie nieme pojawiają się na wodach całego kraju. Przylot w lutym lub marcu, w zależności od topienia lodów, odlot od końca października do grudnia.
        rybitwa popielata - odbywa najdłuższą wędrówkę spośród wszystkich ptaków świata. Gniazduje w Afryce, skąd w ciągu ok. 4 miesięcy przelatuje 14500 km i dociera w okresie letnim na Antarktydę. Ptaki te nie gromadzą specjalnych rezerw tłuszczowych, mogą bowiem żerować na całej trasie.
        Jaskółka oknówka jesienią musi opuścić chłodniejsze rejony z powodu braku pożywienia. Gniazduje w Europie i Azji, a zimę spędza w Afryce, na południe od Sahary lub w Azji Południowo- Wschodniej. Po drodze ogromne stada nocują w trzcinowiskach, a także w starych gniazdach zbudowanych przez miejscowe ptaki tego samego gatunku.
        bernikla rdzawoszyja - jej lęgowiska leżą na odległym syberyjskim półwyspie Tajmyr. We wrześniu gatunek ten rozpoczyna wędrówkę na południe; zimę spędza na wybrzeżach Morza Czarnego oraz w rejonie Morza Aralskiego i Morza Kaspijskiego. Większość gęsi migruje w dwuramiennych kluczach, jednak bernikle rdzawoszyje lecą w luźnych stadach.
        Gęś gęgawa - jest jedyną gęsią, która do chwili obecnej gniazduje w Europie Środkowej i Północnej, między innymi na jeziorze Balaton na Węgrzech, na jeziorze Neusidler - na granicy Austrii i Węgier oraz w północnych rejonach Niemiec i Polski. Największa populacja znana jest z terenu Polski.
        gęś zbożowa - niestety jej liczebność w Europie nieustannie się zmniejsza.
        gęś białoczelna w czasie wędrówek na zimowiska chętnie przyłącza się do innych gatunków gęsi, jest najbardziej gadatliwa spośród wszystkich gęsi. Często odzywa się dźwięcznie "kjo- ljok", przez co zdradza swoją obecność. Zimę spędza na obszarach położonych daleko na południe od miejsc gniazdowania. Populacje północnoeuropejskie wędrują nad Morze Śródziemne, do północnych Indii, środkowych rejonów Chin i Japonii oraz nad Zatokę Perską, północnoamerykańskie zaś lecą do Zatoki Meksykańskiej.
        Liliobrodek- mierzący zaledwie 9 cm koliber pokonuje ogromny dystans 3200 km między Ameryką Środkową a Kanadą. Wiosną jako pierwsze wyruszają dorosłe samce, po nich lecą samice, a na końcu młode ptaki. Przelatują ponad Morzem Karaibskim, bez możliwości lądowania ani zdobycia pokarmu, pokonując nieprawdopodobną trasę długości ok. 1000 km.
        Burzyk cienkodzioby- ten morski ptak zatacza podczas swej pięciomiesięcznej wędrówki ogromną pętle wokół Pacyfiku ( długości ok. 32000 km ), korzysta przy tym stale ze sprzyjających wiatrów. Niektóre osobniki lecą krótszą trasą- z Australii do północnej Japonii- co zabiera im ok. miesiąca.
        Nasz region obejmuje kluczowe miejsca odpoczynku i zimowisk dla dzikich gęsi (zbożowej i białoczelnej ), dzikich kaczek ( krzyżówki, cyraneczki, świstuna, czernicy, ogorzałki ), łabędzi krzykliwych, żurawi, traczy (nurogęsia, bielaczka ).
        Pierwsze przelotne stada gęsi pojawiają się na Pomorzu Zachodnim pod koniec września. Skrzydlaci podróżnicy docierają z odległych o kilka tysięcy kilometrów stref tajgi i tundry- gęsi białoczelne i gęsi zbożowe. Podczas przelotów gatunki przebywają zgodnie skupiając się w wielkie stada. Mniej licznie na przelotach występuje rodzimy gatunek - gęgawa. Największe stada dzikich gęsi możemy spotkać w październiku i listopadzie w zachodnich rejonach kraju, a także w zimie, zwłaszcza wzdłuż Doliny Dolnej Odry (łącznie do 300 tyś. ptaków ).
        Przelot gęsi w okolicach Szczecina podczas przeprowadzonych w dniach 29.10-10.11.2001 badań dzikich gęsi na Pomorzu Zachodnim w ramach przyrodniczo-łowieckiego projektu" Współdziałanie na rzecz ochrony ostoi ptaków wodno-błotnych, rozpoczął się po 20 września, charakteryzując się krótkim i obfitym ciągiem w kierunku południowo-zachodnim. Druga fala przelotu przyniosła szczyt liczebności w połowie października, w tym czasie gęsi coraz silniej "wypełniały" noclegowiska naszego regionu. Typowa dla przelotu " trzecia fala" i maksymalna koncentracja gęsi trwała od początku do połowy listopada. Gęsi skupiały się głównie w Dolinie Dolnej Odry, gdzie do największej koncentracji doszło na Kostrzyneckim Rozlewisku- ok.32.600 ptaków (2.11.01 ). Innym ważnym miejscem było jeź.Miedwie, gdzie 6.11.01 nocowało ok. 21.000 os. Skontrolowano również leżący poza naszego regionu, lecz tworzący wspólny z Doliną Dolnej Odry ciąg noclegowisk gęsi- Park Narodowy "Ujście Warty" (dawnej rez. "Słońsk"). Bez wahania można stwierdzić, że jest to centrum występowania przelotnych gęsi w Polsce i jedno z najważniejszych tego typu miejsc w Europie. Podczas liczenia przeprowadzonego w dn. 8.11.01. łączną liczebność gęsi oszacowano tam na ok. 140 700 osobników.