Cietrzew
(Tetrao tetrix)

rodzina

głuszcowate

opis

Długość ciała samca: 53-68 cm, samicy: 40-51 cm

Ptak wielkości kury domowej. Samiec czarny z granatowym połyskiem z wyjątkiem białego podogonia i pasków skrzydłowych. Ogon w kształcie liry. Nad okiem czerwona brew nabrzmiewająca w okresie godowym. Samica brązowa z pręgowanym wzorem o barwie rdzawej, płówej i szarej. Ogon bez liry, płytko wcięty. Nogi krótkie, opierzone do palców.

Koguty tokują od marca do maja na otwartych fragmentach terenu. Na tokowisku zbiera się po kilka-kilkanaście kogutów, które puszą upierzenie i roztaczają wachlarzowato lirowaty ogon wydając przy tym głosy zwane bełkotaniem i czuszykaniem.

Na skutek niekorzystnych zmian siedliskowych na terenach lęgowych liczebność cietrzewia gwałtownie spadła, a na wielu obszarach wymarł.

miejsca

Zasiedla plamowo niektóre obszary północno-wschodniej i wschodniej części kraju oraz Kielecczyznę, Karpaty Zachodnie, Sudety Zachodnie i Bory Dolnośląskie

siedlisko

Śródleśne łąki, polany i torfowiska w rozległych lasach oraz na bagnistych terenach otwartych z zadrzewieniami, zwłaszcza w dolinach rzecznych

liczebność

Bardzo nieliczny ptak lęgowy; populacja oceniana ostatnio na 2000-2500 osobników

gniazdo

Płytki dołek wygrzebany w ziemi, skąpo wyścielony trawami, liśćmi i mchem, dobrze ukryty, często po okapem z roślinności

lęg

7-10 żółtawordzawych, z brązowymi plamkami jaj. Wysiadywanie 24-26 dni wyłącznie przez samicę. Młode wodzone przez samicę zaczynają latać w wieku ok. dwóch tygodni

pokarm

Głównie roślinny, urozmaicony w zależności od pory roku i wzbogacony drobnymi bezkręgowcami

wędrówki

Ptak osiadły

ochrona

Gatunek chroniony, wymieniony w Polskiej czerwonej księdze zwierząt jako gatunek silnie zagrożony wyginięciem i w Dyrektywie ptasiej; zagrożony zmianami siedliskowymi w lasach (zalesianiem terenów śródleśnych, osuszaniem torfowisk) oraz niepokojeniem i drapieżnictwem ssaków